کد مطلب:33656 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:100

یاد مرگ لزوما با مساله ی عوالم بعد از موت و بحث از عذاب و ثواب همراه نیست. آن مسائل حكایت دیگری دارند كه در جای خود مهم و قابل تامل اند. اما لازم نیست كه برای تامل در باب مرگ به آن مسائل معتقد بود یا یاد مرگ را با آن گونه مقولات در هم آمیخت. این دو بحث می توانند كاملا مستقل از یكدیگر باشند و در عین حال سود بخش نیز واقع گردند.

مساله ی حیات بعد از موت، به قوت در ادیان مطرح است. مساله ی معاد از تعلیمات اختصاصی ادیان است و عقل بشری به تنهایی نمی تواند حیات پس از مرگ را كشف كند و جزئیات و تفاصیل آن را دریابد و از این جهان برای آن حیات جهت گیری كند. تمام این حقایق از ناحیه ی پیامبران به ما آدمیان تعلیم شده اند. ولی اندیشیدن به مرگ غیر از اندیشیدن به حیات اخروی و نگرانی از حسن یا سوء عاقبت است. آن نگرانی، حق و بسیار مهم است اما از مساله ی یاد مرگ مستقل می باشد.

این معنا را در روایات اسلامی نیز می توان یافت. از پیامبر (ص) نقل شده است كه فرمودند

زیرك ترین مردم كسی است كه بیشتر یاد مرگ می كند.

حتی در روایتی آمده است كسانی نزد پیامبر (ص) بودند و از كسی به نیكویی نام می بردند. پیامبر (ص) پرسیدند این دوست شما كه تا این حد مورد

[صفحه 229]

ستایش تان است، چقدر از مرگ یاد می كند. گفتند تاكنون در این زمینه سخنی از او نشنیده ایم. ایشان فرمودند بنابراین او آن گونه كه شما از وی ستایش می كنید، نیست. چرا كه یاد مرگ یكی از اركان رشد شخصیت آدمی است اگر كسی از آن امر غفلت ورزد- ولو به ظاهر صاحب مكارم اخلاقی نیز باشد- هنوز خامی هایی در وی باقی مانده است. و این خامی ها فقط در اثر تذكر مرگ به پختگی بدل می شوند.

به همین دلیل است كه پیامبر (ص) فرمودند

اكیس الناس اكثرهم ذكرا للموت و اشدهم استعدادا له:

(المحجه البیضاء، ج 8، كتاب ذكر الموت و ما بعده)

زیركترین مردم كسی است كه بیش از همه یاد مرگ می كند و بیش از همه خود را برای این سفر آماده می نماید.

آمادگی برای این سفر، بخش دوم آن تنبه و تذكر است. و هر كس به حیات اخروی معتقد است البته نمی تواند یاد مرگ را با آن امر مهم همراه نسازد. به بیان دیگر زیركی آدمیان باید عینی شود و معلوم گردد كه زیرك بودن در گرو این یاد آوری است.

صفحه 229.